پوسیدگی دندان جزو یکی از شایعترین مواردی است که تقریبا برای تمام افراد پیش میآید. در واقع هم کودکان و هم گروه سنی بزرگسال، پوسیده شدن دندان را تجربه کردهاند. چنانچه مواد غذایی حاوی کربوهیدراتها (قند و نشاسته) شامل نان، برنج، غلات، شیر و کیک روی دندان باقی بمانند و به موقع برای تمیز کردن دندانها اقدام نشود، باعث پوسیدگی میشود. درصورتیکه بهداشت دهان و دندان به طور صحیح از طرف فرد رعایت نشود و روش صحیح مسواک زدن و نحوه استفاده از نخ دندان صحیح به درستی انجام نشود، باعث میشود که باکتری‌های مفید موجود در دهان از بقایای مواد غذایی استفاده کرده و آن‌ها را به مواد اسیدی تبدیل کنند.
با ترکیب مواد غذایی و اسید تولید شده و بزاق دهان توسط باکتری‌ها، پلاک‌های دندانی تشکیل میشود که به دندانها می‌چسبند. اسیدی که باکتری‌ها تولید می‌کنند این پلاک‌ها را تجزیه می‌کنند و باعث ایجاد حفره‌هایی روی دندانها میشود. از این حفره‌های ایجاد شده با نام کرم‌خوردگی یاد میشود. پوسیده شدن دندان شامل چهار مرحله میشود. اگر در مراحل اولیه اقدامات لازم انجام نشود و پیشرفت کند، می‌تواند باعث از بین‌رفتن ساختار کلی دندان شود.
در این مقاله قصد داریم دلایل پوسیده شدن دندان را بررسی کنیم. همچنین روش‌های پیشگیری پوسیدگی دندان را بشناسیم و با راهکارهای درمان پوسیده شدن دندان آشنا شویم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
دلایل پوسیدگی دندان
پوسیده شدن دندان به دلیل اینکه موضوع همه‌گیری است و برای تمامی گروه‌های سنی پیش میآید، مقوله مهمی است. آگاهی از علت پوسیدگی دندان باعث میشود، فرد نسبت به آن توجه بیشتری داشته باشد و برای پیشگیری از پوسیده شدن دندان، عملکرد بهتری داشته باشد.
لازم به ذکر است که پوسیدگی در صورت پیشرفت می‌تواند باعث از بین رفتن ساختار کلی دندان شود. عدم رعایت نکات مراقبتی مربوط به دندانها، کم بودن میزان فلوراید، نواقص و مشکلات دندانی و خشکی دهان و عدم تولید بزاق به میزان کافی از جمله دلایل پوسیدگی هستند.
دندان پوسیده چه علائمی دارد؟
اکنون که به طور کامل در مورد پوسیده شدن دندان آگاه شدیم، نوبت به آن می‌رسد که با علائم آن آشنا شویم. این موضوع را باید در نظر داشت که پوسیدگی دندان در مراحل ابتدایی، علائم خاصی ندارد. اما وجود موارد زیر گاها می‌تواند حاکی از خبر پوسیدگی باشد.
- حساس شدن دندانها به فشار و مواد شیرین
- حساسیت دندان به مواد غذایی گرم و سرد
- تغییر رنگ مینای دندان و ایجاد لکههای سیاهرنگ در دندان
- بوی بد دهان
- احساس طعم نامطبوع در دهان
- ایجاد حفره روی دندان
- ایجاد آبسه دندان
- احساس دندان درد
آشنایی با مراحل پوسیدگی دندان
جالب است بدانید که پوسیدگی به وجود آمده در دندان، اگر درمان نشود، رفته رفته پیشرفت می‌کند و به لایه‌های عمیق‌تر دندان می‌رسد. نهایتا باعث مشکلات بیشتری برای دندان میشود. لذا بهتر است که در همان مراحل اولیه برای درمان پوسیدگی اقدام شود. پوسیدگی دندان شامل چهار مرحله میشود.
- پوسیدگی اولیه مینای دندان
- پوسیدگی پیشرفتهتر مینای دندان
- نفوذ پوسیدگی به عاج دندان
- گستردگی میزان پوسیدگی و نفوذ آن به مغز دندان
عوامل موثر در بروز پوسیدگی
برخی رفتارها و عدم رعایت بعضی نکات بهداشتی، می‌تواند زمینه ساز ایجاد مشکلاتی شود. شخص در چنین شرایطی بیشتر در معرض ابتلا به پوسیده شدن دندان قرار می‌گیرد.
لذا افرادی که چنین رفتارهایی را دارند و با چنین علائمی روبرو می‌شوند، بهتر است که برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنند تا مانع از پیشرفت پوسیدگی شوند. این رفتارها شامل موارد زیر میشود.
- مصرف سیگار و تنباکو
- مصرف نوشیدنی‌های گازدار و حاوی قند زیاد
- مصرف زیاد مواد قندی، شیرینی‌جات و کربوهیدراتها
- مصرف آب آشامیدنی فاقد فلوراید یا حاوی مقادیر بسیار کم فلوراید
- افراد تحت درمان پرتودرمانی
- افراد دیابتی
- افراد کهنسال و کودکان
- وجود سطح بالایی از باکتری‌ها در دهان
- کاهش میزان بزاق دهان
- عدم رعایت نکات مراقبتی و بهداشت دهان و دندان
پوسیدگی در کدام قسمت های دندان بیشتر مشاهده میشود؟
پوسیده شدن دندان در تمام قسمت‌های دندان به یک اندازه نیست. بعضی قسمت‌ها در معرض پوسیدگی بیشتری قرار دارند. مثلاً سطوح و فواصل بین دندانها، بخشی که در آنجا لثه به دندان متصل میشود و همچنین شیارهای سطح جونده دندانها به خصوص در دندان‌های آسیایی بیشترین میزان احتمال پوسیدگی را دارند.
روش تشخیص دندان پوسیده
همانطور که در بالا هم توضیح دادیم، پوسیده شدن دندان در مراحل اولیه علائم خاصی ندارد. از این رو توسط خود فرد قابل تشخیص نیست و لازم است که جهت تشخیص به دندانپزشک مراجعه شود. در واقع دندانپزشک با معاینه دندانها متوجه پوسیدگی آن‌ها میشود.
در شرایطی که پوسیدگی در بین دندانها ایجاد شده است و علامتی ندارد، انجام رادیوگرافی برای تشخیص پوسیدگی دندان ضروری است. حفره‌های کوچک و ترک‌های ایجاد شده بر روی دندان از این طریق به راحتی قابل شناسایی هستند که نشان دهنده پوسیده شدن دندان هستند.
روش پیشگیری از پوسیدگی دندان
انجام و رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان و استفاده منظم و صحیح از نخ دندان و مسواک در پیشگیری از پوسیده شدن دندان بسیار موثر هستند. همچنین مراجعه منظم به دندانپزشک و انجام چکاپ‌های شش ماهه می‌تواند در صورت بروز علائم پوسیدگی، در مراحل اولیه درمان شود. البته رعایت برخی نکات کوچک اما کاربردی نیز در این پیشگیری موثر هستند.
- استفاده مرتب از دهانشویه و ضدعفونی کننده دهان
- شستن دهان با آب یا آب نمک پس از مصرف مواد خوراکی
- مسواک زدن دندانها حداقل دو بار در روز
- استفاده از نخ دندان
- جرم گیری و بروساژ دندان
- کاهش مصرف مشروبات الکلی
- کاهش مصرف چای و قهوه
- عدم استفاده از سیگار و تنباکو
- مصرف غذاهای سالم و حاوی مقادیر کم قند
- استفاده از روش فیشور سیلانت دندان و مسدودکردن شیارهای سطح دندانها به خصوص در کودکان
- فلورایدتراپی منظم، به خصوص افرادی که از آب آشامیدنی فاقد فلوراید استفاده می‌کنند.
روش درمان پوسیدگی دندان
با توجه به میزان نفوذ پوسیدگی و اینکه پوسیدگی در کدام یک از چهار مرحله گفته شده در قسمت قبل است، ممکن است روش درمان پوسیدگی دندان متفاوت باشد. اکنون این روش‌ها را بیان می‌کنیم.
- در صورتی که پوسیدگی در مراحل اولیه باشد و دندان دچار پوسیدگی شدید نشده باشد و این موضوع به موقع تشخیص داده شود، درمان فلورایدتراپی پیشنهاد میشود. در روش درمان فلورایدتراپی، فلوراید به صورت وارنیش، ژل، مایع و یا فوم مستقیما روی دندان قرار می‌گیرد.
- در مواردی که پوسیدگی گسترده و عمیق نباشد، از روش پر کردن دندان استفاده میشود. پرکردن دندان یکی از رایج‌ترین روش‌ها در درمان پوسیدگی محسوب میشود.
- در بیمارانی که میزان پیشرفت پوسیدگی در دندانها زیاد است و فقط قسمت کمی از دندان سالم مانده است، لازم است که با روکش دندان برای درمان پوسیدگی دندان اقدام کرد.
- اگر پوسیدگی به قدری عمیق شده باشد که مغز یا عصب دندان را از بین برده باشد، عصب کشی دندان برای درمان دندان پوسیده انجام میشود.
- در آخرین مرحله که میزان پوسیدگی بسیار زیاد باشد که نشود برای درمان آن کاری انجام داد، لازم است که دندان کشیده شود. پس آخرین مرحله درمان، کشیدن دندان است. پس از کشیدن دندان، دندانپزشک با توجه به شرایطی که هر بیمار دارد به او روش‌هایی را برای جایگزین کردن این فضای خالی بین دندانها پیشنهاد می‌کند. روش‌هایی از قبیل ایمپلنت دندان، دندان مصنوعی، بریج دندان. شما عزیزان می‌توانید برای انجام تمامی این خدمات دندانپزشکی به کلینیک دندانپزشکی دکتر مریم امیدی مراجعه نمایید.
سوالات متداول
پاسخ به سوالات پر تکرار شما عزیزان
چطور متوجه پوسیده شدن دندان‌هایمان شویم؟
وجود علائمی همچون حساسیت، احساس درد هنگام خوردن خوراکی و نوشیدن موادغذایی گرم یا سرد یا شیرین، درد دندان به خودی خود می‌تواند از علائم دندان پوسیده باشند. همچنین تغییر رنگ مینای دندان و ایجاد لکههای قهوه‌ای یا سیاه رنگ روی مینای دندان، سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی، گیر کردن مواد غذایی بین دندانها و پاره شدن نخ دندان در پوسیدگی های بین دندانی و بوی بد دهان همگی می‌توانند از نشانه‌های دندان پوسیده باشند.
اما برای تشخیص به موقع پوسیدگی لازم است چکاپ‌های منظم شش ماهه به دندانپزشکی انجام شود.
اگر برای درمان دندان پوسیده اقدام نکنیم، چه میشود؟
درد مداوم دندان، آبسه دندان و ورود عفونت به جریان خون همگی از جمله عواملی هستند که اگر برای درمان به موقع پوسیدگی دندان اقدام نشود، برای شخص بیمار پیش خواهد آمد.
بهترین زمان برای درمان پوسیدگی دندان چه وقت است؟
با توجه به اینکه شخص به هنگام ایجاد حفره در دندانها، متوجه بروز آن نشود، لازم است که هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کرده تا از سلامت دندان های خود مطلع شوید. در چنین شرایطی در صورتیکه نیاز به درمان باشد، در همان مراحل اولیه تشخیص و روند درمان آغاز میشود.
جمع‌بندی
بروز دندان درد می‌تواند نشانه‌ای مهم برای فرد باشد. باید این درد را مهم تلقی کرد و به جای مصرف مسکن برای تسکین درد، جهت بررسی شرایط دندان به دندانپزشک مراجعه کرد. اگر دندانها در همان مراحل نخست چکاپ و درصورت نیاز درمان شوند، پوسیدگی دندان پیشرفت نخواهد کرد. بدین ترتیب از آسیب به عاج دندان و مغز دندان جلوگیری میشود.
اگر دندان‌های شما نسبت به غذاهای سرد و گرم و غذاهای شیرین حساس شده است و یا اگر حفره‌هایی روی دندان ایجاد شده است و یا دندانها دچار تغییر رنگ شده اند، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
برای انجام بلیچینگ دندان، کشیدن دندان عقل، طراحی لبخند دیجیتال و… می‌توانید به کلینیک دندانپزشکی دکتر مریم امیدی واقع در شیراز، پل ستارخان، ساختمان صدگل، واحد یک مراجعه کنید. این مرکز همه روزه آماده ارائه خدمات به بیماران عزیز می‌باشد.