ابسه دندان چیست؟ چگونه می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد؟ شما با علائم این عارضه چگونه روبه‌رو شده‌اید؟ آیا از درمان‌های فوری ابسه با خبر هستید؟ آیا از عوارضی که می‌تواند برای سلامتی لثه و دندان‌های شما به وجود بیاورد اطلاع دارید؟ در اینجا با شما هستیم تا علائم، عوارض و راه‌های پیشگیری و درمان آن را بررسی کنیم.
هر آنچه که باید درباره ابسه دندان بدانید
ابسه دندان که به عنوان چرک لثه و دندان نیز شناخته می‌شود، یکی از معضلاتی است که می‌تواند به دلایل مختلف سلامت دندان و لثه شما را به خطر بیندازد. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که عصب دندان‌های شما از بین برود. در این زمان ابسه در داخل دندان یا لثه پدیدار می‌شود. در هر سنی که باشید ممکن است ابسه دندان و علائم بسیار آن را تجربه کنید. داروهای انتی بیوتیک قادر به حذف عامل عفونی در عفونت‌های دندانی نیستند. آن‌ها تنها علائم ابسه را به طور موقت کاهش می‌دهند. اصلی‌ترین و کارآمدترین راه برای حذف عفونت‌های دندانی، درمان ریشه، کشیدن و یا جرم گیری است.
بهترین راه برای درمان این مشکل مراجعه به کلینیک تخصصی دندانپزشکی است. دندانپزشک شرایط و علل ایجاد ابسه را بررسی و آن را به طور ریشه‌ای درمان می‌کند. همچنین بهتر است هر شش ماه یکبار برای عکس و جرم‌گیری به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
ابسه دندان چیست؟
ابسه دندان معمولا به دلایل پوسیدگی، ترک دندانی و یا بیماری پریودنتالی به وجود می‌آید. ابسه به دو صورت می‌تواند خودش را نشان بدهد. یکی به صورت جمع شدن در خود دندان و یا جمع شدن به صورت عفونت در درون لثه. به دلیل این بیماری، باکتری‌ها می‌توانند درون قسمت پالپ دندان نفوز کنند و به همین دلیل باعث از بین رفتن پالپ یا همان اعصاب، بافت همبندی و عروق خونی بشوند.
در این حالت چرک در قسمت نوک ریشه دندان و در قسمت استخوان فک جمع شده و یک پاکت حاوی چرک به آبسه را تشکیل می دهد. اگر آبسه در دندان درمان نشود می تواند باعث ایجاد عفونت در استخوان فک و بافت های اطراف آن بشود. آبسه معمولا بسیار دردناک است و پس از تشخیص، باید سریعا درمان شود.
5 نوع از ابسه های دندانی
ابسه‌ها انواع مختلفی دارند که مانند پلاک‌های دندانی می‌توانند باعث آزار افراد بشوند. وابسته به مکان دندان آبسه‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به انواع متداول آن اشاره می‌کنیم.
1. آبسه پری‌آپیکال (Periapical Abscess)
این ابسه در انتهای ریشه دندان‌ها به وجود می‌آید. به طوری که گاهی اوقات، چرک ناشی از عفونت دندان از نوک ریشه و از طریق استخوان به داخل لثه پخش می‌شود؛ بنابراین لثه‌ها در نزدیکی ریشه دندان متورم می‌شوند. تورم ناشی از چرک، اغلب علت درد شدید دائمی است که هنگام جویدن بدتر می‌شود. در این مورد، بسته به محل دندان، عفونت ممکن است به بافت‌های نرم گسترش یابد و باعث تورم در فک، کف دهان یا ناحیه گونه‌ها شود.
در نهایت، بافت ممکن است باز شود و به چرک اجازه تخلیه بدهد. لازم به ذکر است که عفونت‌هایی که برای تأثیر بر راه هوایی گسترش می‌یابند می‌توانند جدی و حتی تهدید کننده زندگی باشند؛ بنابراین در این نوع از آبسه باکتری از پالپ (داخلی‌ترین قسمت دندان) عبور می‌کند و می‌تواند تا ریشه دندان نفوذ کرده و آبسه پری اپیکال را ایجاد کند.
2. آبسه پریودنتال (Periodontal Abscess)
آبسه پریودنتال تحت عنوان آبسه جانبی یا آبسه پاریتال نیز شناخته می‌شود. این ابسه می‌تواند بر استخوان کنار دندان شما تأثیر بگذارد. این ضایعه، یک وضعیت اورژانس دندانی شایع و دردناک است که در نتیجه تجمع باکتری یا گیر افتادن جسم خارجی در کیسه‌های پریودنتال ایجاد می‌شود. این مشکل بیشتر افراد دچار بیماری پریودنتال فعال را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نیاز به مدیریت سریع و طولانی‌مدت دارد.
3. آبسه دندان عقل (Wisdom Tooth Abscess)
دندان‌های عقل، آخرین مجموعه از دندان‌های آسیاب پشتی است که در بسیاری از موارد نه‌تنها هیچ عملکرد موثری نداشته بلکه باعث بروز مشکلات سلامت دهان و دندان می‌شوند. روش صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن این دندان‌ها به دلیل موقعیت آن‌ها در پشت دهان نیز اغلب دشوار است. ازاین‌رو، دندان‌های عقل، هم به سبب نهفتگی‌شان و هم سلامت ضعیف دهان، گاهی می‌توانند منجر به بروز عفونت شوند که با بدتر شدن این امر، ممکن است شاهد آبسه دندان باشید.
4. آبسه در لثه (Gum Abscess)
این نوع آبسه بیشتر در کودکان و نوجوانان و در قسمت بافت تشکیل می شود. آبسه در لثه هیچ تاثیری بر روی دندان و یا بافت‌های بین دندانی ندارد و روی لثه‌ها ایجاد می‌شود.
5. آبسه دندان عصب‌کشی شده (Nervous tooth abscess)
بعد از عصب کشی دندان ممکن است به دلیل شکست در درمان ریشه قبلی انجام شده، شاهد تورم و آبسه باشید. در این مواقع نیز بهتر است سریعا به دندانپزشک خود مراجعه کنید. برای جلوگیری از این وضعیت باید مراقبت های بعد از عصب کشی را جدی بگیرید.
دلایل ایجاد ابسه
ساختار بیرونی دندان سفت و محکم است. اما داخلی‌ترین قسمت دندان یعنی پالپ دندان، از اعصاب، بافت همبند و عروق خونی تشکیل شده است. این قسمت در بعضی از مواقع در اثر عامل مختلفی می‌تواند دچار عفونت شود. لازم به ذکر است که اگر این عفونت درمان نشود، می‌تواند به پالپ دندانی آسیب جدی برساند و منجر به ایجاد آبسه شود.
برخی از این دلایل شامل موارد زیر می‌شود:
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و کوتاهی در مسواک زدن، نخ دندان کشیدن یا استفاده منظم از فلوراید
- ایجاد حفره عمیق در دندان یا پوسیدگی دندانی
- بیماری‌ها(از جمله سرطان و دیابت) و مصرف برخی داروها
- داشتن رژیم‌های غذایی سرشار از قند
- بیماری لثه یا بیماری پریودنتال
- آسیب و صدمه به دندان و ترک‌خوردگی آن
علائم ابسه دندان
اگر دچار عارضه ابسه دندان شدید، ممکن است عوارضی را از خود نشان بدهد. یکی از شایع‌ترین عارضه‌های آن احساس درد است که در اکثر بیماران خودش را نشان می‌دهد. احساس درد ممکن است در ابتدا به صورت ضربانی و سپس گسترش پیدا کند. گاهی اوقات افراد این درد را تا تا استخوان فک، گوش و گردن احساس می‌کنند. به طور کلی ابسه می‌تواند علائم بیشتری را نیز از خودش نشان بدهد که شامل موارد زیر می‌شود:
- قرمز شدن و تورم در قسمت لثه
- احساس مزه شور و ناخوشایند در دهان
- تب
- تورم در قسمت فک و صورت
- تورم در داخل دهان با خارج شدن چرک یا خون
- لمس دندان توام با احساس درد
- باز و بسته شدن دهان بسیار ناراحت کننده و دشوار
- بی‌خوابی
- مشکل در جویدن و بلع غذا
- درد زبان و دهان
- بوی بد دهان در اثر عفونت لثه و یا دندان
- خونریزی در لثه
- داشتن احساس ناخوشایند
- احساس خارش یا سوزش روی پوست
- استفراغ
- سردرد شدید
- دو بینی یا از دست دادن بینایی
- افتادگی پلک‌ها
- مشکل تنفسی
- گیجی
- قفل شدن و یا گرفتگی شدید عضلات فک
10 راه درمان و پیشگیری آبسه دندان
برای حفظ سلامت دندان و لثه و جلوگیری از بروز ابسه دندان می‌توانید اقدامات مختلفی را انجام بدهید.
- هرچند وقت یکبار، برای معاینه روتین (چکاپ دندان‌هایتان) به دندانپزشک مراجعه کنید.
- دندان‌های خود را دو بار در روز، هر بار به مدت ۲ دقیقه با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- مسواک خود را هر ۳ تا ۴ ماه یکبار عوض کنید.
- برای تمیزکردن نواحی بین دندان‌ها و لثه‌ها که به‌سختی قابل‌دسترس هستند، نخ دندان بکشید.
- اگر دندان لق یا ترک‌خورده دارید، دراسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید.
- مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید. چراکه شیرینی‌ها و نوشابه‌ها منجر به ایجاد حفره در دندان می‌شوند که می‌توانند باعث آبسه گردند.
- مصرف میان وعده، بین وعده‌های غذایی خود را محدود کنید.
راه های پزشکی درمان ابسه دندان
1.درمان آبسه دندان با آنتی‌بیوتیک
اگر عفونت از محل آبسه به فک یا مناطق دیگری از بدن گسترش یابد، دندانپزشک برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. اما بهتر است بدانید که ابسه به طور کامل با آنتی بیوتیک درمان نمی‌شود.
2.درمان با کشیدن دندان
آخرین راه برای یک اندودنتیست که نتوانسته دندان را از ابسه نجات بدهد، کشیدن دندان است.
3.درمان با عصب کشی دندان
عصب‌کشی بهترین راه برای حفظ دندان شما است. در این مورد، اندودنتیست به کمک مته، سوراخی در دندان موردنظر شما ایجاد می‌کند و با این روش، آبسه را تخلیه و پالپ عفونی را از داخل دندان و کانال‌های ریشه‌ای آن، تمیز می‌کند. سپس ناحیه پالپ و فضاهای خالی را با ماده مخصوصی پر می‌کند.
در گام بعدی، به کانال ریشه تمیز شده، شکل می‌دهد و اغلب بعد از مهروموم کردن دندان، آن را با روکش دندان ترمیم می‌کند. در این متد، دندان ترمیم شده، ظاهر و عملکردی همچون سایر دندان‌ها خواهد داشت.
4.درمان فوری آبسه دندان با جراحی
ممکن است این روش توسط متخصص، برای تخلیه آبسه پریودنتال اتخاذ شود. به‌خاطر داشته باشید که اگر آبسه پاره شود، درد شما کاهش می‌یابد، اما همچنان لازم است که تحت‌نظر و درمان یک دندانپزشک یا متخصص ریشه دندان قرار بگیرید.
راه های خانگی درمان ابسه دندان
راه‌کارهای زیر را نیز می‌توانید در خانه برای درمان ابسه انجام بدهید. اما ما همواره به شما پیشنهاد می‌کنیم در صورت بروز ابسه دندان به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید. این راه‌ها تنها برای کاهش درد و تورم موثر هستند و برای درمان عفونت کارساز نیستند.
5.دهان شویه با آب نمک
دهان‌شویه با آب‌نمک، تکنیکی آسان و مقرون‌به‌صرفه و همچنین راه خوبی برای تسکین موقت آبسه شما است. این روش از طریق فرایند اسمز به بهبود آبسه کمک می‌کند. به طوری که نمک یا کلرید سدیم در تماس با سلول‌ها، مایع باکتریایی و … موجود در آن‌ها را از بدن خارج و به پاک‌سازی ناحیه کمک می‌کند.
برای این منظور سه بار در روز، نصف قاشق‌چای‌خوری نمک را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید و دهان خود را حدود دو دقیقه با آن شستشو دهید.
6.کمپرس سرد با یخ
عفونتی چون آبسه، باعث بروز تورم در محل می‌شود. ازاین‌رو، قراردادن یخ در این ناحیه، رگ‌های خونی را منقبض می‌کند و باعث کاهش درد و تورم می‌شود. هرچند این کار باعث بهبود آبسه نمی‌شود، اما علائم آن را کاهش می‌دهد. برای این روش، چند بار در روز، یک کیسه یخ یا مشابه آن را به مدت پانزده دقیقه روی ناحیه آبسه قرار دهید.
7.دهان شویه با جوش شیرین
بسیاری از باکتری‌ها در شرایط اسیدی دهان رشد می‌کنند. این در حالی است که جوش شیرین PH دهان شما را افزایش می‌دهد. ازاین‌رو، با قلیایی شدن محیط، باکتری‌ها نمی‌توانند به‌راحتی تکثیر شوند. اساسا، بسیاری از مشکلات دهان و دندان نیز ناشی از عدم تعادل اسید است که جوش شیرین سطح اسیدیته دهان را متعادل می‌کند.
8.درمان با اسانس پونه کوهی
روغن پونه کوهی خواص ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی بسیاری دارد که این باعث می‌شود برای کاهش تورم و درد ناشی از آبسه دندان بسیار مفید باشد. برای این روش، پونه کوهی را با روغن نارگیل و یا جوجوبا مخلوط کنید تا لثه‌های شما را تحریک نکند. سپس مخلوط را با پنبه یا موارد مشابه آن، روی ناحیه آلوده بمالید. اجازه دهید مخلوط به مدت ده دقیقه روی محل بماند و سپس مواد را از دهان خود بیرون بریزید.
9.درمان با خمیر سیر
آلیسین، ترکیبی در سیر است که دارای خواص ضدمیکروبی و ضدباکتریایی فراوانی است که می‌تواند به کشتن باکتری‌های موجود در دهان شما(که با دندان‌درد مرتبط هستند) کمک کند؛ بنابراین، استفاده از سیر در ناحیه عفونی می‌تواند به بهبود آبسه و کاهش درد کمک کند. برای این روش، یک حبه سیر را له کرده و به‌صورت خمیری در بیاورید و آن را روی ناحیه عفونی اطراف آبسه بمالید.
10.درمان با ژل آلوئه‌ورا
آلوئه‌ورا اغلب به‌عنوان یک گیاه شگفت‌انگیز شناخته می‌شود که سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی بسیاری است. استفاده از آلوئه‌ورا در ناحیه آسیب‌دیده می‌تواند درد شما را تسکین دهد و به بهبود آبسه کمک کند. برای این منظور کافی است آلوئه‌ورا را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید و بگذارید تا اثر کند.
بهترین کلینیک دندانپزشکی در شیراز
ابسه دندان از بیماری‌هایی است که در صورت عدم رسیدگی به آن می‌تواند تاثیرهای ناخوشایندی را بر سلامت دهان و دندان شما بگذارد. انتخاب کلینیک و یک پزشک متخصص و با مهارت بالا کمک زیادی به انجام بهتر روند درمان شما می‌کند. کلینیک دکتر مریم امیدی با دارا بودن تیم متخصص و بهره گیری از بهترین مواد در محیطی ایمن و استریل بهترین روش‌های درمانی و زیبایی اعم از درمان ابسه دندان، کاشت ایمپلنت، کامپوزیت، طراحی لبخند و … را برای شما به ارمغان می‌آورند. جهت رزرو نوبت و مشاوره با شماره تماس 07136404982 در تماس باشید.
مطلب جامع و کاملی بود ممنون
ممنون از مطلب بسیار عالی