شکستن و باقی ماندن ریشه دندان در لثه از مشکلاتی است که در اثر عوامل مختلف برای افراد رخ می‌دهد. حوادث، وارد شدن ضربه به صورت، پوسیدگی شدید دندان و خطای دندانپزشک از مواردی است که می تواند موجب شکستن دندان شود. مهم‌ترین عارضه پس از این مشکل باقی ماندن ریشه در لثه است که نگرانی بیماران را به همراه دارد. در بسیاری از موارد تاج دندان می شکند و دیواره آن می ریزد، اما ریشه آن بیرون کشیده نمی شود. بنابراین، ریشه در جای خود باقی می ماند و پس از مدتی نیز لثه بهبود یافته و روی آن را می پوشاند.
چنین مشکلی چقدر می‌تواند سلامتی دندان‌های ما را به خطر بیندازد؟ با کلینیک دکتر مرییم امیدی، برترین کلینیک دندانپزشکی در شیراز همراه باشید تا از عوامل و عوارض این مشکل مطلع شوید.
علت شکستن دندان و باقی ماندن ریشه دندان در لثه
رایج‌ترین دلیلی که باعث شکستن دندان‌ها و باقی ماندن ریشه در لثه می‌شود، وارد شدن تروما در اثر ضربه است. در برخی از موارد دندان به همراه ریشه کنده می‌شود. امکان نجات دندانی که از ریشه کنده شده و ساختار سالمی دارد وجود دارد. اگر دچار چنین مشکلی شدید، باید فوری خود را به مرکز درمانی برسانید.
از دیگر دلایلی که موجب شکستن دیواره دندان می‌شود، پوسیدگی دندان و عصب کشی است. گاهی بیمار آنقدر دیر برای درمان پوسیدگی دندان خود اقدام می‌کند که دندان دچار پوسیدگی عمیق‌تر می‌شود و درمان آن بسیار دشوار است. اغلب برای درمان و نجات چنین دندان‌هایی عصب کشی دندان توصیه می‌شود. در عصب کشی بخش زیادی از پالپ پوسیده دندان خارج می‌شود که این امر دلیل کاهش استحکام دندان‌ها است. با مراقبت‌های بعد از عصب کشی دندان تا حد زیادی می‌توانید از این مشکل‌ها جلوگیری کنید.
عصب کشی و پوسیدگی دندان‌ها بیشتر در دندان‌های خلفی(پشتی) که فشار زیاد حاصل از جویدن را تحمل می‌کنند اهمیت بیشتری دارد. دندان‌هایی که دچار پوسیدگی شدید هستند، دندان‌هایی که نیاز به حذف زیادی از بخش خود دارند و خطاهای پزشکی، همگی از مواردی هستند که در شکستن دندان و باقی ماندن ریشه دندان در لثه نقش دارند.
سایر مواردی که باعث باقی ماندن ریشه می‌شوند، به کشیدن دندان‌ها مربوط است. در کشیدن دندان ممکن است ریشه دچار آسیب و شکستگی شود و دندانپزشک قادر به خارج کردن آن از لثه نباشد. بعضی از افراد دندان‌هایشان دارای ریشه نازکی هستند و انحنایی در آن دیده می شود. در این شرایط کشیدن دندان بدون شکستن آن ممکن نیست. البته، در مواردی استفاده از تکنیک نادرست توسط دندانپزشک و اعمال نیروی زیاد برای بیرون کشیدن دندان می تواند عامل بروز مشکل باشد.
هنگام باقی ماندن ریشه در لثه از چه روشی استفاده می‌شود؟
استخراج دندان‌ها به روش جراحی یک روش پیچیده محسوب می‌شود. اگر ریشه دندان در لثه شکسته باشد، هنوز به طور کامل نروییده باشد و یا دندان به طور مستقیم رشد نکند، از روش جراحی استفاده می‌شود. استخراج به روش جراحی بهتر است توسط جراحان و متخصصان دهان و دندان انجام بشود. در طی این عمل جراحی، دندانپزشکان یک برش کوچک روی لثه شما ایجاد می‌کنند. در موارد محدود مقداری از استخوان اطراف دندان شما برداشته می‌شود و دندان را برای بیرون آوردن آن تحریک می‌کنند.
در استخراج‌های ساده‌تر، کشیدن ساده دندان‌هایی انجام می‌شود که در دهان مشاهده می‌شوند و ریشه‌هایی دارند که جدا شدن آن‌ها آسان است. همچنین این نوع از استخراج‌ها نیازی به جراح و متخصص بودن دندانپزشک نیازی ندارد و به طور کلی یک روش معمول حساب می‌شود. کشیدن دندان شما چه ساده باشد و چه نیاز به جراحی داشته باشد، دندانپزشک آن را با ارزیابی تشخیص می‌دهد.
در دندان کشیدن ساده، دندانپزشک دندان را با ابزار مخصوص خود سوراخ می‌کند. سپس برای برداشتن دندان، از ابزاری به نام فورسپس استفاده می‌کند. به طور معمول وقتی دندان‌ها با پنس برداشته می‌شوند، فشار آهسته و ثابت با نیروی کنترل شده اعمال می‌شود. اما همین مقدار هم برای برخی از افراد ممکن است ناراحت کننده باشد.
باقی ماندن ریشه دندان در لثه
آیا بعد از کشیدن دندان‌های خود احساس کرده‌اید که یک تکه استخوان در لثه‌هایتان باقی مانده است؟ این اتفاق خاص معمولا بعد از کشیدن یک دندان پوسیده رخ می‌دهد. استخوان لثه پس از کشیدن دندان خود به خود بهبود می‌یابد. بنابراین اگر یک قسمت خاص غیر ضروری وجود داشته باشد، لثه خودش آن را به بیرون می‌راند. بیرون آمدن استخوان به علت داشتن لبه تیز، باعث می‌شود که در لثه فرد احساس ناراحتی به وجود بیاورد. زیرا به طور مداوم به سمت ناحیه‌ای که دندان برداشته شده است می‌رود.
در چنین حالت‌هایی فرد استخوان کوچکی که از لثه خارج شده است را در دهان خود حساس می‌کند. این قطعه بخش جدا شده از استخوان است که پس از استخراج خود را اصلاح می‌کند. در حین عمل کشیدن، قسمت کوچکی از دندان ممکن است شکسته و در لثه باقی بماند. این قطعه استخوان یا دندان در لثه ممکن است زبان را تحریک کرده و باعث ایجاد عفونت در لثه شود. بنابراین حذف آن می‌تواند برای بیمار مفید باشد. روش حذف قطعه استخوان از لثه، از تشکیل و پخش عفونت در لثه جلوگیری می‌کند.
دندانپزشک همچنین ممکن است ناحیه‌ای را که از استخوان خارج می‌شود صاف کند. بنابراین احتمال بیرون آمدن قطعات دیگر از لثه کمتر می‌شود. در هر صورت، اگر بعد از کشیدن دندان احساس ترکش استخوان در لثه دارید، با دندان پزشک خود تماس بگیرید و از او برای درمان هرچه سریع‌تر آن مشورت بگیرید.
دندان چه مدت نیاز دارد تا پس از کشیدن خود را بازیابی کند؟
دندانی که در لثه شکسته است، به طور خود به خود نمی‌افتد. به خصوص در دندان بزرگسالان که ورودی آن‌ها مسدود شده است. بهبودی پس از درمان این دندان‌ها چقدر طول می‌کشد و چقدر برای استراحت پس از آن نیاز دارید؟ این سوال در بیماران مختلف فاکتورهای متفاوتی دارد.
فاکتورهای قابل اهمیت در این بحث شامل مواردی مثل اندازه، محل قرارگیری دندان، سلامت دندان بیمار و انطباق بیمار با دستورالعمل های مراقبت‌های بعدی می‌شود. در یک کشیدن ساده که شامل برداشتن دندانی است که به راحتی جدا می‌شود، روند بهبودی معمولاً بسیار کوتاه است.
به طور معمول جراح دهان و دندان از شما می‌خواهد که حداقل ۴۸ تا ۷۲ ساعت وقت بگذارید تا آرام شوید و ناحیه درمان بهبود پیدا کند. پس از آن بیمار به راحتی می‌تواند به به فعالیت‌های طبیعی روزانه خود برگردد. بافت نرم هم معمولاً طی حدود ۳ تا ۴ هفته بهبود پیدا می‌کند.
هنگامی که بیمار تحت یک عمل جراحی قرار گرفت که در آن دندان هنوز در داخل لثه و استخوان فک است، روند بهبودی کمی طولانی‌تر می‌شود. در این شرایط، پزشک احتمالاً توصیه خواهد کرد که بیمار ۴۸ تا ۷۲ ساعت اول را برای بهبودی صبر کند و پس از آن قبل از شروع فعالیت‌های طبیعی، باید فعالیت بدنی خود را برای حدود یک هفته محدود کند. اینکه پس از استخراج دندان بیمار به چه مقدار زمان برای بهبودی نیاز دارید، بستگی زیادی به میزان فعالیت بدنی مورد نیاز و شغل فرد دارد. این موضوع باید پیش از این و توسط بیمار و جراح دهان و دندان وی مورد بحث قرار گیرد تا در صورت لزوم بیمار بتواند هماهنگی های لازم را انجام دهد.
آیا باقی ماندن ریشه دندان در لثه خطرناک است؟
شکستن دندان و باقی ماندن ریشه در لثه نگرانی بیماران را به دلیل خطر انتشار عفونت در خون و بوی بد دهان نگران می‌کند. بیماری‌های فک و بروز مشکل برای استخوان آن از دیگر مشکلاتی است که می‌تواند برای این بیماران به وجود بیاید. همچنین نداشتن دندان و انتخاب یک روش جایگزین از دغدغه این افراد است.
انجام و بررسی عکس‌های رادیوگرافی برای تصمیم گیری نهایی بر سر خارج کردن ریشه یا رها کردن آن انجام می‌شود. در برخی از موارد نیازی نیست که اقدام خاصی برای برای بیرون کشیدن دندان‌های خود انجام بدهید. اگر قطعه باقی مانده از ریشه دندان کوچک باشد و عفونی نباشد، از آنجا که ریشه جزئی از بدن است و موجب واکنش ایمنی در بدن نمی شود، نیازی نیست که برای بیرون کشیدن آن اقدام شود. در این شرایط، لثه به زودی ترمیم می شود و مشکل برطرف می شود.
اما در شرایطی که به دلیل بزرگ بودن ریشه یا عفونی بودن آن، تصمیم به بیرون کشیده شدن ریشه گرفته شود، لثه برش داده می شود. سپس ریشه با استفاده از ابزار مخصوص بیرون کشیده می شود. اگر ریشه به حدی بزرگ باشد که امکان خارج کردن آن به صورت یک تکه وجود نداشته باشد، ابتدا به تکه های کوچک تر تقسیم می شود و بعد خارج می شود.
اقدامات ضروری که در هنگام کشیدن دندان باید انجام بدهید
در مواردی که دندان در اثر وارد شدن تروما شکسته باشد، برای کاهش آسیب اقدامات زیر را انجام دهید:
- از کمپرس سرد برای تسکین درد دهان و لثه کمک بگیرید.
- اگر دچار خونریزی شده اید، یک گاز تمیز را روی محل جراحت قرار دهید.
- اگر دچار درد شدید، عفونت، پارگی لب یا لثه شده اید، هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کنید.
- در برخی از موارد، تنها بخش کوچکی از دندان می شکند و نیازی به اقدام فوری نیست. اما در مواردی وجود لبه های تیز بیمار را اذیت می کند و برای پیشگیری از بریدن لب یا زبان باید هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کنید.
- اگر شکستن دندان و باقی ماندن ریشه در لثه به دلیل وارد شدن تروما باشد، باید از نظر شکستگی استخوان فک بررسی شوید. اگر نمی توانید فک خود را باز و بسته کنید و دندان های خود را روی هم قرار دهید، احتمال شکستگی استخوان فک وجود دارد.
مراقبت های پس از جراحی ریشه
برای بهبودی دندان‌ها پس از استخراج نیاز است که بایدها و نبایدهایی را انجام بدهید. دندانپزشکان دستورالعمل‌های مختلفی درمورد نحوه مراقبت از بهداشت دهان و دندان بعد از عمل جراحی به شما ارائه می‌دهند. شما باید به بدن خود زمان بدهید تا بهبودی کامل را به دست آورید. یکی از مواردی که باید به آن توجه کاملی داشته باشید، عدم انجام دادن حرکت سنگین یا حرکتی که باعث تکان خوردن یا حرکت اجباری سر شما بشود است. همچنین برای چند روز از غذاهای سرد و نرم استفاده کنید.
با بهبود دندان می‌توانید غذاهای گرم و جامد را به مرور بخورید. محل استخراج دندان را تحریک نکنید و بگذارید روند بهبود خودش به مرور طی شود. حداقل ۴۸ ساعت پس از استخراج سیگار نکشید. مواد شیمیایی موجود در سیگار از لخته شدن و ترمیم مناسب جلوگیری می‌کند. بعد از ۲۴ ساعت از انجام عمل می‌توانید دهان خود را با آب نمک گرم بشویید. از یک دوم قاشق چای خوری نمک در یک فنجان آب استفاده کنید. معمولا بیشترین تورم و خونریزی طی یک یا دو روز پس از جراحی پایان می‌یابد و بهبودی اولیه حداقل دو هفته طول می‌کشد.
بیمار حتی پس از یک استخراج ساده، باید انتظار برخی ناراحتی‌ها را داشته باشد. ناراحتی‌هایی که معمولاً خفیف هستند و خیلی زود برطرف می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، می‌تواند درد پس از کشیدن دندان را تا حد زیادی کاهش دهد. این داروها شامل ایبوبروفن و سایر داروهای مسکن هستند. دوز مصرفی پزشک را ۳ تا ۴ بار در روز مصرف کنید. پیش از، از بین رفتن بی حسی موضعی اولین قرص‌ها را مصرف کنید. مصرف آن‌ها را به مدت سه روز ادامه دهید و دستورالعمل‌های کامل را از پزشک خود بخواهید.
کلام آخر
همانطور که گفته شد دندانپزشکان مشورت‌ها و دستورالعمل‌هایی که برای بهبود دندان‌های خود نیاز دارید به شما ارائه می‌دهند. اطلاعاتی که گفته شد تنها برای افزایش آگاهی شما درخصوص مشکلات و عوارض باقی ماندن ریشه دندان در لثه است. اگر فردی هستید که نیاز دارد هرچه سریع‌تر برای درمان این مشکل اقدام کند، بهتر است با یک دندانپزشک متخصص مشورت کنید. کلینیک دکتر مریم امیدی با ارائه بهترین و مدرن‌ترین خدمات دندانپزشکی، می‌تواند شما را برای رسیدن هر چه سریع‌تر به بهبودی دندان‌هایتان کمک کند. برای گرفتن نوبت و مشاوره با متخصصان ما با شماره 07136494982 در تماس باشید.