یک ترس شایع که در میان افراد می‌توان مشاهده کرد، ترس از دندانپزشکی و مراجعه به آن است. این ترس چه شدید باشد چه خفیف، تبعاتی را همراه خود خواهد داشت و نتایج آن خوب نخواهد بود. اجتناب کردن از مراجعه به دندانپزشک حتی برای یک معاینه ساده، می‌تواند مشکلات سطحی را که به راحتی برطرف می‌شوند، به مشکلات جدی تبدیل کرد.
علت ترس نسبت به دندانپزشک چیست؟ چه راه‌کارهایی برای مقابله با این ترس‌های شایع وجود دارد؟ در ادامه مطلب دکتر مریم امیدی، دندانپزشک متخصص، توضیحات مهم و موثری در خصوص مقابله با این ترس ارائه میدهند.
منظور از فوبیا و یا ترس از دندانپزشکی چیست؟
اصطلاحات زیادی برای تعریف ترس از دندانپزشکی وجود دارد. این بیماری به عنوان ترس از دندانپزشک، اضطراب دندانپزشک، فوبی دندانپزشک، ادنتوفوبی یا دندوفوبیا شناخته شده است.
فوبیا و یا همان ترس از دندانپزشکی در میان مردم شایع است. این ترس در بسیاری از افراد ناشناخته است؛ به طوری که با وجود دردهای بسیار زیاد از رفتن به دندانپزشکی ممانعت می‌کنند. در برخی از اعمال دندانپزشکی این ترس و عدم رفتن بیشتر می‌شود. برای مثال افراد نسبت به انجام کارهایی مثل جراحی دندان و یا درمان کانال ریشه ترس بیشتری دارند.
همانطور که گفته شد دنتال فوبیا یا همان ترس از دندانپزشکی می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. طبق تحقیقاتی که توسط محققین آمریکایی برای ترس از دندانپزشکی صورت گرفته، بین 5 تا 10 درصد از بالغین، از رفتن به دندانپزشکی جلوگیری می‌کنند.
دنتال فوبیا
به بررسی بیشتر فوبیا و یا ترس دندانپزشکی بپردازیم. درواقع این حالت خاص و پیشرفته‌ای از ترس از دندانپزشکی است:
- که در آن فرد، حاضر است هر اقدامی انجام دهد تا به دندانپزشک مراجعه نکند.
- فرد دچار فوبیا از دندانپزشکی، شب قبل از مراجعه خواب مناسبی ندارد.
- بیمار دچار افت فشار خون می‌شود.
- فرد ممکن است دچار حمله‌های عصبی ناگهانی یا همان پانیک اتک شود.
- در اتاق انتظار به شدت وحشت‌زده است.
- در این زمان امکان دارد بیمار دچار حالت تهوع یا گگ رفلکس بشود.
- قبل از مراجعه به دندانپزشک حس بیماری دارد؛ یا حتی بدنش واقعاً بیماری را شبیه‌سازی می‌کند.
- زمانی که روی یونیت قرار می‌گیرد و یا قبل و بعد از تزریق احساس تنگی نفس شدید می‌کند.
علت ترس از دندانپزشکی چیست؟
افرادی که به این حالت دچار هستند، می‌توانند دلیل‌های مختلفی برای ترس خود داشته باشند. از شایع‌ترین دلیل‌های آن می‌شود به تجربه بد افراد، رفتار بد برخی از دندانپزشکان و یا احساس دردی که در جلسات دندانپزشکی تجربه کردند، اشاره کرد.
مهارتی که دندانپزشکان در مواجهه با بیمار دارند متفاوت است. امروزه دندانپزشکان راه‌کارها و راه‌حل های متفاوت و جدیدی برای مقابله با ترس از دندانپزشکی انجام میدهند. شما با انتخاب یک دندانپزشک متخصص و با مهارت بالا می‌توانید روند درمان خود را بسیار راحت‌تر کنید.
راه‌های مقابله با ترس
- استفاده از آرام بخشی هوشیار: این روش به این معنی است که با استفاده از دارو درمانی مانند داروی بنزودیازپین، در حالی که بیمار هوشیاری لازم را دارد، در سطحی از آرامش قرار بگیرد که تحمل دردهای دندانپزشکی برای او آسان شود. در این روش از گاز NO (نیتروژن اکسیاد) نیز استفاده می‌کنند. قبل از استفاده از این داروها حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
- فراموش کردن تجربه‌های قبلی: ممکن است این ترس ناشی از تجربه‌ای باشد که قبلا با مراجعه به یک دندانپزشکی به دست آورده‌اید. دراینجا به شما پیشنهاد می‌کنیم اول اطلاعات کافی از دندانپزشک خود به دست بیاورید؛ سپس با او صحبت کنید. یک دندانپزشک مجرب و متخصص می‌تواند این اطمینان را به شما بدهد که تجربه جدید با تجربه‌های قبلی شما بسیار متفاوت است.
- اطلاع از پروسه درمان: بهتر است از پزشک خود بخواهید که پروسه‌ای که قرار است روی دهان و دندان خود انجام دهید را برای شما به طور کامل توضیح دهد. بنابراین شما از لحاظ ذهنی برای آنچه قرار است رخ بدهد آماده خواهید بود. پس این آمادگی ذهنی می‌تواند از ترس شما بکاهد.
- استفاده از تکنیک‌های آرامش: شما از این تکنیک برای کاهش ترس خود می‌توانید استفاده کنید. نگاه کردن به تصویرهای آرامش بخش و یا گوش کردن به موزیک‌های آرام، انجام تمرین‌های تنفسی و شل کردن عضلات، به بیمار برای کنترل این ترس کمک می‌کند.
- مراجعه به روان‌پزشک: این روش نیز برای کنترل ترس موثر است. در این روش روانشناسان، برای کاهش اضطراب و ترس، بیمار را به تدریج با هراس خود روبرو می‌کنند. این ترس با گذشت زمان از بین خواهد رفت که به این حالت حساسیت زدایی سیستماتیک می‌گویند.
در کلینیک دکتر مریم امیدی، از راه‌کارهایی استفاده می‌شود تا احساس ترس شما به حداقل ممکن برسد. برای مثال:
- برقراری ارتباط کامل پزشک با بیمار
- توضیح جزبه‌جز و تمام مراحل برای بیمار
- استفاده از آیینه برای مشاهده و اطلاع بیمار در روند کار
- لستفاده کردن از ژل و اسپری‌های بی‌حسی قبل از تزریق بی‌حسی
- استفاده از دستگاه‌های خاص برای بی حسی‌های خاص (که این دستگاه‌ها بدون درد هستند).
- داشتن محیط آرام و آرامش‌بخش
درمان ترس توسط روش‌های روانی
اگر ترسی که شما از دندانپزشکی دارید بسیار شدید است، بهتر است با یک متخصص بهداشت روان مشورت کنید. درمان شناختی – رفتاری، داروها و هیپنوتیزم می‌توانند به کنترل ترس شما کمک کنند. پس از کنترل ترس خود می‌توانید به دندانپزشکی مراجعه کنید. دندانپزشکی که متخصص است و مهارت کافی را دارد، این روند را برای بیمار خود بسیار آسان می‌کند.
همانطور که کمی پیش‌تر گفتیم، برای کنترل ترس از دندانپزشک می‌توان از تکنیک‌های آرامش استفاده کرد. تمرین‌های تنفسی و شل کردن عضلات می‌توانند به بیمار در هنگام معاینه دندانپزشک کمک کنند. حساسیت زدایی سیستماتیک نیز در کاهش ترس نقش موثری دارد. این روشی است که روانشناسان برای کاهش اضطراب و هراس از آن استفاده می‌شود.
درمان ترس توسط روش‌های فیزیولوژیکی
اگر میزان ترس شما غیر قابل کنترل و زیاد باشد، زیر نظر پزشک می‌توانید از داروهای آرامش بخش استفاده کنید. در بعضی مواقع ممکن است از روش بیهوشی نیز استفاده شود. داروهای آرامش بخش و بیهوشی مورد استفاده، متفاوت است. پزشک با صلاح دید خود و نیاز شما از آن‌ها استفاده خواهد کرد.
درکل بهتر است برای غلبه بر ترس از دندانپزشکی هرچه زودتر اقدامات لازم را انجام دهید. شما باید برای دریافت خدمات بهتر دندانپزشکی و پیشگیری از افزایش مشکلات دندان‌هایتان هرچه زودتر با یک دندانپزشک متخصص مشورت و به او مراجعه کنید. در کلینیک دکتر مریم امیدی تلاشمان بر این است که ترس و نگرانی‌های شما را به کمترین حد ممکن برسانیم و بهترین و کم عارضه‌ترین خدمات را برای شما انجام بدهیم. در مرکز دندانپزشکی ما تمام خدمات دندانپزشکی، از جمله درمان‌های تحت بیهوشی انجام می‌شود.