یکی از سوالات عمومی که برای بانوان در دوران بارداری مطرح می‌شود، چگونگی انجام اقدامات دندانپزشکی در دوران بارداری است. آیا انجام این اقدامات خطری مادر و یا کودک را تهدید می‌کند؟ در پاسخ به این نگرانی‌ها باید گفته شود که مراجعه به دندانپزشک و انجام اقدامات پیشگیرانه در دوران بارداری نه تنها ایمن است، بلکه توصیه هم می‌شود.
سایت انجمن بارداری امریکا (American Pregnancy Association) نیز مطالبی در خصوص مهم‌ترین و رایج‌ترین پرسش‌های مادران باردار، درباره انجام درمان‌های دندانپزشکی منتشر کرده است که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
دندانپزشکی در دوران بارداری
در علم دندانپزشکی برای بررسی و تحلیل دقیق‌تر مسائل مربوط به دندانپزشکی در بارداری، این دوران را به سه بازه زمانی سه ماهه اول، دوم و سم تقسیم می‌کنیم. در هر یک از این سه دوره بنا به شرایط رشد جنین، درمان‌های دندانپرشکی با ملاحظات خاصی صورت می‌گیرد.
دندانپزشکی در سه ماهه اول بارداری
در سه ماهه اول بارداری که شامل ماه‌های اول، دوم و سوم است؛ توصیه می‌شود از هرگونه درمان و مصرف دارو جلوگیری شود. زیرا ارگان‌های اصلی جنین در این ایام درحال شکل گیری است. همچنین این مورد الزامی است که باید تا هفته 13 بارداری از برخورد هرگونه اشعه رادیولوژی(X-Ray) به بدن خود خودداری کنید. بهتر است تا جایی که می‌توانید موارد درمان خود را به سه ماهه دوم بارداری منتقل کنید. بخشی از این درمان‌ها می‌تواند دندان دردهای خفیف غیرممتد یا حساسیت دندان‌ها باشد.
برای کمتر شدن این دردها و درمان آن‌ها بعد از دوره اول بارداری می‌توانید برخی از اقدامات را انجام دهید. نمونه‌ای از این اقدامات اجتناب از مصرف غذاهای خیلی داغ یا سرد، وارد نکردن فشار زیاد به دندان‌هاو استفاده صحیح از نخ دندان است. این کارها از پیشرفت پوسیدگی و ایجاد تحریک در عصب دندان و بروز وضعیت اورژانسی غیرقابل تحمل جلوگیری می‌کند. همچنین استفاده از دهان شویه کلرهگزیدین که یک ماده ضد میکروبی بسیار قوی می‌باشد و پلاک‌های دندانی و باکتری‌های دهانی را کاهش میدهد نیز توصیه می‌شود.
این دهان شویه به دلیل اینکه توسط دهان جذب نمی‌شود و خوراکی نیز نمی‌باشد؛ صرفا دهان را شست و شو میدهد و خطری برای مادران باردار و جنین ندارد. همه این توصیه‌ها برای تاخیر اقدامات دندانپزشکی در دوران بارداری در زمان درست است.
- هرگونه استفاده از دارو و اشعه(برای عکس رادیوگرافی) می‌بایست حتما زیر نظر و به توصیه پزشک زنان و زایمان صورت گیرد. بنابراین لازم است طرح درمانی دندانپزشکی قبل از انجام به تایید پزشک متخصص زنان و زایمان برسد تا آسیب‌های آن حداقل باشد.
- درمان‌های دندانپزشکی که در این دوره انجام می‌شود در حداقل زمان ممکن و به منظور رفع علائم اورژانسی مانند درد و عفونت است. در این دوره دندانپزشک معمولا برای کاستن درد و ایجاد مجرایی برای تخلیه عفونت دندان از درمانی با نام پالپوتومی استفاده می‌کند. در این درمان تنها عصب‌های موجود در تاج دندان تخلیه می‌شود و دندان تا دوره سه ماهه دوم به صورت پانسمان شده نگهداری می‌شود تا در آن زمان درمان ریشه صورت گیرد.
دندانپزشکی در سه ماهه دوم بارداری
دندانپزشکی در سه ماهه سوم بارداری
عکس برداری رادیولوژی (X-Ray) در دوران بارداری
با اینکه ضرر عکس برداری رادیوگرافی دندان در دوران بارداری بر روی مادر یا جنین ثابت نشده است، اما بهتر است از انجام آن مخصوصا در سه ماهه اول و سوم خودداری کنید. اما در مواقع ضروری می‌توان با رعایت نکات ایمنی و گذاشتن صفحه حفاظتی روی تیروئید و شکم زن باردار این کار را با کمترین ضرر ممکن انجام داد. برخی از آسیب‌های احتمالی در زمان عکس برداری، سقط، کم وزنی و عقب ماندگی ذهنی و جسمی جنین و احتمال ابتلا به سرطان است.
میزان اشعه مورد استفاده در رادیوگرافی‌های دندانپزشکی، نسبت به اشعه رادیوگرافی‌های پزشکی و سی تی اسکن بسیار کم می‌باشد؛ اما در این حالت نیز باید الزاماتی را رعایت نمود:
- کنترل دوز اشعه رادیوگرافی
- محدود نمودن تابش اشعه
- محدود بودن تعداد دفعات انجام رادیوگرافی
- استفده از پوشش سربی هنگام عکس برداری
مشکلات دهان و دندان در دوران بارداری
بارداری تغییراتی را در بدن ایجاد می‌کند که لثه‌ها و دندان‌ها را نیز درگیر می‌کند. در دوران بارداری جریان خون در بدن افزایش می‌یابد، اسید بیشتری در دهان تولید می‌شود و میزان هورمون‌های تولید شده توسط بدن بالا می‌رود. این تغییرات به این معنا است که احتمال بروز مشکلات دندانی از جمله دندان درد در بارداری بیشتر است. در ادامه شایع‌ترین مشکلاتی را که بانوان باردار مستعد ابتلا به آن‌ها هستند، بررسی می‌کنیم.
جینجیویت
جینجیویت به قرمز، متورم یاملتهب و زخم شدن لثه‌ها گفته می‌شود. همچینین لثه‌ها هنگام مسواک زدن خونریزی دارد. افزایش میزان هورمون پروژسترون در دوران بارداری منجر به بیماری لثه می‌شود. چنانچه بیماری لثه درمان نشود، مشکل جدی دیگری به نام پیوره برای لثه‌ها به وجود می‌آید.
پیوره
پیوره یکی از بیماری‌های جدی لثه است. در صورت ابتلا به این بیماری لثه‌ها و استخوان‌های نگهدارنده دندان عفونت می‌کند و متورم می‌شود؛ نتیجه نهایی لق شدن دندان است که ممکن است به از دست دادن دندان نیز بیانجامد.
تومورهای بارداری
این تورموها سرطانی نیست. این توده‌ها روی لثه‌های متورم، معمولاً بین دندان‌ها ایجاد می‌شود و خونریزی لثه را به دنبال دارد. تومور گاهی در اثر جمع شدن بیش از حد پلاک (باکتری‌های چسبناک روی دندان) ایجاد می‌شود. تومورهای بارداری معمولاً خود به خود از بین می‌رود. البته گاهی باید تومور را پس از زایمان جراحی کرد.
پوسیدگی دندان
زمانی که اسید موجود در دهان مینای دندان را از بین می‌برد، پوسیدگی دندان آغاز می‌شود. چون میزان اسید دهان در دوران بارداری افزایش می‌یابد، احتمال پوسیدگی دندان‌ها در این مدت بیشتر است. اگر ویار صبحگاهی دارید و مرتب استفراغ می‌کنید، اسید موجود در دهان باز هم بیشتر خواهد شد.
علائم مشکلات دندان در دوران بارداری
نشانه‌ها و علائم مشکلات دهان و دندان در دوران بارداری به شرح زیر است:
- بوی بد دهان
- حساس بودن لثه‌ها به لمس یا خونریزی لثه‌ها هنگام مسواک زدن
- لق شدن دندان‌ها
- آفت دهان، وجود برجستگی یا زائده‌های دیگر در دهان
- درآمدن لثه‌ها به رنگ قرمز یا ارغوانی متمایل به قرمز
- متورم، درخشان یا زخم شدن لثه‌ها
- دندان درد یا دردهای دیگر
با تماس با کلینیک تخصصی دکتر مریم امیدی در شیراز با متخصصان ما برای مشاوره و اطلاع از کلیه خدمات در این زمینه در ارتباط باشید. در کلینیک دکتر مریم امیدی در شیراز شما می‌توانید از روش‌های درمانی نظیر اصلاح طرح لبخند، لمینت دندان، کامپوزیت دندان و … بهره ببرید. جهت رزرو نوبت و مشاوره با شماره 07136494982 تماس حاصل فرمایید.